Achtergrond en doelstelling

ADHD kent potentieel een levenslang verloop. De prevalentiecijfers in de (jong)volwassenheid variëren tussen één en vijf procent. Niettegenstaande is ADHD in deze leeftijdscategorie weinig gekend en groeit pas recent de wetenschappelijke aandacht voor de bijhorende diagnostiek en begeleiding. ADHD oogt dan ook complex en heeft vaak een impact op vele levensdomeinen.  Om de zorg voor ADHD in de (jong)volwassenheid te doorbreken stelt dit onderzoeksproject zich tot doel om een ADHD-volgtraject uit te tekenen. Het beoogde ADHD-volgtraject voor (jong)volwassenen geeft het klinische werkveld in het algemeen en de studie- en begeleidingsdiensten van het secundair en hoger onderwijs in het bijzonder, aanreikingspunten voor een betrouwbare en valide diagnostiek en een gerationaliseerde adviesverlening. Dit project verloopt in samenwerking met prof. dr. Marina Danckaerts (K.U.Leuven).
 

Binnen het diagnostisch volgtraject onderscheiden we 3 onderzoekslijnen:

• Screening: ontwikkeling van diagnostisch instrumentarium
• Formele diagnostiek: ontwikkeling van een consensusrichtlijn
• Gerationaliseerde adviesverlening: ontwikkeling van een sociale kaart en faciliteitenonderzoek
   

Details van het project m.b.t. screening

De screening van ADHD-symptomen en geassocieerde problemen vormt de eerste stap in het diagnostisch volgtraject. Hoewel in het laatste decennium het inzicht groeide dat ADHD potentieel een levenslang verloop kent, bleef de ontwikkeling van voor Vlaanderen genormeerd en gevalideerd instrumentarium voor (jong)volwassenen uit. Om hieraan te verhelpen maakt Code in een normeringsonderzoek (bij ca. 1700 jongvolwassenen en hun ouders) enkele instrumenten gebruiksklaar voor Vlaanderen. In de loop van 2012 zullen een ADHD-screener en een ADHD-levenskwaliteitvragenlijst beschikbaar zijn. Inmiddels is de ADHD-screener ZVAH: Zelfrapportage Vragenlijst voor Aandachtsproblemen en Hyperactiviteit gepubliceerd bij Acco Leuven.
 

Details van het project m.b.t. formele diagnostiek

De tweede fase van het diagnostisch volgtraject focust op de formele diagnostiek van ADHD in de volwassenheid. Actueel is er in Vlaanderen geen richtlijn beschikbaar over welke diagnostische handelingen en methoden idealiter leiden tot een betrouwbare en valide screening en diagnostiek van ADHD in de volwassenheid. Dit werkt onduidelijkheid en gebrek aan eensgezindheid over de diagnose in de hand. Nochtans is een wetenschappelijk verantwoorde diagnostiek een noodzakelijke voorwaarde voor een adequate behandeling.
 

Code wil hieraan tegemoet komen door de ontwikkeling van een consensusrichtlijn voor de screening en diagnostiek van ADHD bij volwassenen. Deze richtlijn verenigt kennis uit (inter)nationaal gepubliceerde, wetenschappelijke onderzoeksevidenties met klinische inzichten van toonaangevende professionele hulpverleners en met ervaringen van volwassenen met ADHD. De richtlijn richt zich hierbij op iedere discipline die potentieel met ADHD in de volwassenheid in contact komt (geneeskundigen, psychologen/pedagogen, paramedici, docenten/studentenbegeleiders, etc.).
 

In zijn eindversie wil deze consensusrichtlijn een meerwaarde bieden op verschillende vlakken. In de eerste plaats wordt de validiteit van het ADHD construct onderzocht en worden wetenschappelijk verantwoorde richtlijnen beschikbaar gesteld voor hulpverleners. Hierbij wordt de rol bepaald van specifieke settings en disciplines in de screening en diagnostiek van ADHD bij volwassenen. Op deze manier wordt de communicatie tussen hulpverleners en patiënten, alsook tussen hulpverleners onderling, geoptimaliseerd. Daarnaast wordt bijgedragen tot het onderbouwd informeren van patiënten over de diagnostiek. Tegelijkertijd biedt deze richtlijn een referentiekader voor opleiding en bijscholing van (toekomstige) hulpverleners en worden prioriteiten voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek geïdentificeerd.
 

Details van het project m.b.t. gerationaliseerde adviesverlening

De laatste fase van het diagnostisch volgtraject gaat in op de gerationaliseerde adviesverlening bij ADHD. Hierin staan twee onderzoeksprojecten centraal.
 

SOCIALE KAART 

Ontwikkeling van een sociale kaart ADHD. De sociale kaart ADHD is een stoornisspecifieke sociale kaart en gaat hiermee in op de onduidelijkheid over het hulpverleningsaanbod voor ADHD. De sociale kaart ADHD is zowel bedoeld voor de professional als de cliënt en vormt een online raadpleegbare databank van het diagnostisch en hulpverleningsaanbod in Vlaanderen.

Voor de wetenschappelijke poster van het onderzoeksproject klik hier.

ONDERWIJS- EN EXAMENFACILITEITEN

Aan de hand van een kwantitatieve studie (vragenlijstenonderzoek) inventariseren we de onderwijs- en examenfaciliteiten voor studenten met ADHD in het Vlaams secundair en hoger onderwijs. In een kwalitatief onderzoek (interviews met studenten en hun begeleiders) gaan we indicaties voor en de ervaren effectiviteit van deze faciliteiten na. Deze inzichten dragen bij tot een gerationaliseerdere inzet van onderwijs- en examenfaciliteiten in het Vlaams onderwijslandschap.

Voor meer informatie over de studie en de onderzoeksresultaten, klik hier.

Projectteam

Dieter Baeyens (promotor, contactpersoon) & Lotte Van Dyck