Achtergrond en doelstelling

Mede door de betere zorg en ondersteuning in het lager en secundair onderwijs, stromen steeds meer studenten met een functiebeperking door naar het hoger onderwijs. Momenteel heeft minstens 2% van de studenten een functiebeperking. Om het hoger onderwijs succesvol te doorlopen, hebben deze studenten nood aan redelijke aanpassingen. Deze aanpassingen moeten de beperkende invloed van de omgeving op de participatie van een persoon met een functiebeperking neutraliseren. Een voorbeeld van dergelijke aanpassingen zijn de onderwijs- en examenfaciliteiten. Een voorbeeld: in geval van ADHD bestaat in sommige onderwijsinstellingen de examenfaciliteit dat de student het examen aflegt in een afzonderlijk, prikkelarm lokaal. Achterliggend idee is dat op die manier de afleidbaarheid van de student wordt teruggedrongen en de student daardoor in staat zal zijn om zijn/haar volledig potentieel te benutten. Deze faciliteit helpt met andere woorden de beperkende invloed van de omgeving (bv. prikkels als kuchen, verschuiven van papier, voorwerpen laten vallen, ... door andere studenten) voor afleidbare studenten met ADHD te neutraliseren. 

In de huidige onderwijscontext schieten de onderwijs- en examenfaciliteiten echter vaak tekort en verhogen niet noodzakelijk het slaagpercentage van studenten met een functiebeperking. Dit kan toegeschreven worden aan een combinatie van factoren:

1. Studenten met een functiebeperking vormen geen homogene groep en kennen een stoornisspecifieke functie-uitval
2. Iedere subgroep vertoont heterogeniteit door de ernst van de functie-uitval
3. Elke opleiding en/of opleidingsonderdeel heeft specifieke ondersteunings- en evaluatievormen

Met dit FACILIO-project willen we hieraan tegemoet komen. We focussen hierbij op ADHD, ASS, dyscalculie en dyslexie omdat dit momenteel de grootste subgroepen van studenten met een functiebeperking zijn binnen het hoger onderwijs. Dit project verloopt in samenwerking met tien associatiepartners van Associatie KU Leuven en met middelen van het Onderwijsontwikkelingsfonds van de Associatie KU Leuven.

Binnen dit FACILIO-project onderscheiden we drie onderzoekslijnen:

• Determineren van de functie-uitval
• Inventariseren van onderwijs- en examenfaciliteiten
• Ontwikkeling en implementatie ondersteuningsinstrument

Determineren van de functie-uitval

Het vaststellen van de functie-uitval van studenten uit het hoger onderwijs met ADHD, ASS, dyscalculie en dyslexie vormt een eerste stap in de ontwikkeling van een ondersteuningsinstrument. Op basis van een literatuuronderzoek en expertconsultaties brengen we de onderwijsleerbehoeften van deze studenten per stoornis in kaart en ordenen we ze volgens de ICF-classificaties (International classicification of Functioning, Disability and Health).

Inventariseren van onderwijs- en examenfaciliteiten

Niet alle opleidingsonderdelen hanteren dezelfde ondersteunings- en evaluatievormen. Een standaardpakket aan faciliteiten is daarom niet voldoende afgestemd op die veelheid aan specifieke onderwijs- en evaluatievormen die peilen naar zowel kennis, inzichten, toepassingen en attitudes van studenten. In een tweede fase focust het FACILIO-project daarom op het inventariseren van effectieve onderwijs- en examenfaciliteiten aan de hand van een literatuuronderzoek, een vragenlijstonderzoek (kwantitatieve studie) en individuele diepte-interviews (kwalitatieve studie) bij zowel studenten als studentenbegeleiders. Naast inventarisatie willen we ook de ervaren werkzaamheid van deze faciliteiten nagaan.

Ontwikkeling en implementatie ondersteuningsinstrument

De functie-uitval en de opleidings- en evaluatievormen zijn essentiële indicatoren met betrekking tot de selectie van effectieve en efficiënte onderwijs- en examenfaciliteiten. Als we redelijke aanpassingen willen aanbrengen in het onderwijs voor deze studenten, dan moet de keuze van aanpassingen gemaakt worden op basis van de stoornisspecifieke functie-uitval en de opleidingsonderdeelspecifieke ondersteunings- en evaluatievormen, gewogen aan de ernst van de functie-uitval. Het FACILIO-project wil een ondersteuningsinstrument ontwikkelen dat op basis van bovenstaande indicatoren een juiste keuze van faciliteiten garandeert.

Projectteam

Dorien Jansen (contactpersoon), Katja Petry (KU Leuven, co-promotor) & Dieter Baeyens (promotor)