Vraag van de maand december 2013 op www.meertalig.nl  (14-1-2014)

Graag had ik jullie advies gevraagd over meertalige opvoeding. Wij verwachten volgend jaar ons eerste kindje en zijn momenteel aan het uitkijken naar een kinderopvang.  We twijfelen tussen een Nederlandstalige en Franstalige opvang.  Indien mogelijk, en indien er geen nadelen aan verbonden zijn, hadden we namelijk graag ons kindje tweetalig opgevoed.  Wij zijn echter beide Nederlandstalig, maar wonen in Brussel waar beide talen worden gesproken. Zelf heb ik een zeer goed niveau Frans, maar ik ben zeker niet tweetalig.  Ik vroeg me af of het een goed idee is om ons kind meertalig op te voeden door het kind naar Franstalige opvang en nadien school te laten gaan, en thuis Nederlands te spreken. Is dit een goede manier? Zijn hier risico's aan verbonden? 

Beste Catherine en Mark

We willen jullie eerst en vooral complimenteren, omdat jullie nog voor de geboorte van jullie kindje bewust nadenken over het talige aspect van de opvoeding. De beslissing voor een eentalige of meertalige opvoeding neem je inderdaad best nog voor de geboorte. Kiezen jullie immers voor een meertalige opvoeding, dan start je daar bij voorkeur zo snel mogelijk mee (van der Linden & Kuiken, 2012).

Jullie wonen als Nederlandstalig koppel in een tweetalige omgeving. Wellicht ondervinden jullie als geen ander dat tweetaligheid een echte troef kan zijn. Je kind echter zelf opvoeden in een taal die niet je moedertaal is, is niet evident. Zo is het bijvoorbeeld veel moeilijker om over emoties en gevoelens te praten in een vreemde taal. We raden jullie dit dan ook af. Het mag jullie er echter niet van weerhouden jullie kindje alsnog meertalig op te voeden. We geven daarom ook graag enkele adviezen mee.

Jullie stellen zich best de vraag of en hoe het mogelijk is om buiten jullie gezin voldoende taalaanbod te voorzien in het Frans. Een voldoende aanbod is namelijk een eerste en cruciale factor voor het succes van de tweetalige opvoeding. Jullie kindje vanaf jonge leeftijd dagelijks naar een Franstalige kinderopvang sturen, is alvast een eerste stap. Op die manier zorgen jullie bovendien voor een goed gestructureerd aanbod; thuis spreken jullie Nederlands en in de kinderopvang spreken ze Frans. Waak er dan wel over dat er in de kinderopvang correct en consequent Frans gesproken wordt.

Het taalaanbod voor het Frans in de thuissituatie kunnen jullie uitbreiden door te kiezen voor een Franstalige oppas, geregeld samen te komen met Franstalige vrienden, collega’s of ouders van de kinderopvang en hun Franstalige kinderen. Op die manier krijgt jullie kind het Frans ook steeds aangeboden binnen een relevante context waardoor zijn/haar motivatie om die taal te spreken vergroot en hij/zij de taal ook echt leert gebruiken. Dit is opnieuw een groot pluspunt. Pas als jullie kind de twee talen voldoende beheerst, zal het aanbieden van Franstalige televisie of films een meerwaarde betekenen in het uitbreiden van het taalaanbod.

Sturen jullie jullie kindje naar het Franstalig onderwijs dan is het belangrijk om vooraf goed af te wegen of jullie jullie kindje in de latere schoolcarrière voldoende kunnen ondersteunen in het Frans. Dit biedt immers het meeste kans op slagen. Bovendien dienen jullie er rekening mee te houden dat jullie kindje dan leert lezen en schrijven in het Frans en niet of eerder beperkt in het Nederlands. Het is namelijk niet zo dat als je mondeling tweetalig bent, je automatisch ook in beide talen voldoende vaardig bent in het lezen en schrijven. Elke taal heeft zijn eigen klank-tekenkoppelingen en (spelling)regels en de beheersing hiervan vraagt oefening en inspanning. Willen jullie dus dat jullie kindje in beide talen leert lezen en schrijven, dan zal instructie en oefening in beide talen nodig zijn. Immersiescholen kunnen daarom een alternatief zijn. Kinderen krijgen dan voor een aantal vakken les in een andere taal. Kiezen jullie alsnog voor een Nederlandstalige school, dan zal het vast nog een grotere uitdaging zijn om het taalaanbod in het Frans hoog te houden (en bijkomend ook in het Frans te leren lezen en schrijven). Kies daarom bijvoorbeeld voor een Franstalige buitenschoolse opvang en schrijf je kindje in een Franstalige sportclub of kunst- en muziekacademie in. In het Nederlands zal je waarschijnlijk spontaan een rijk taalaanbod aan je kind aanbieden wanneer jullie beiden Nederlands praten tegen jullie kind. Het is wel belangrijk dat ook dit Nederlandse taalaanbod voldoende is en blijft over de jaren heen.

We wensen jullie alvast een wolk van een baby toe!

Met vriendelijke groeten

Eline Van Kerckhove, Eline Liekens, Liesbet De Kerf

& dr. Ellen Vandewalle

Expertise meertaligheid en interculturaliteit

Code, expertisecentrum van Thomas More (www.thomasmore.be/code)