‘Ik heb een kleuter met autisme in mijn klas. Zijn voorleesmomenten in groep ook voor hem aangewezen en hoe pak ik dat het beste aan?’ (Juf Hilde, derde kleuterklas)
In de kleuterklas lees je als leerkracht vaak verhalen voor in groep op een interactieve manier. Bij het herhaald voorlezen, onderbreek je het verhaal geregeld om kinderen actief te betrekken, bijvoorbeeld aan de hand van vragen. Het is aangetoond dat interactief voorlezen een positieve invloed heeft op de mondelinge taalvaardigheid (zoals woordenschat), maar ook op het inzicht in de geschreven taal (zoals o.a. het inzicht in de relatie tussen letters en klanken, klankbewustzijn) (meta-analyse van Mol, Bus & de Jong, 2009). Er bestaat evidentie dat interactief voorlezen ook op de ontwikkeling van kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) een positieve invloed heeft (Whalon, Delano & Hanline, 2013). Kinderen worden daarbij niet alleen gestimuleerd op het vlak van hun taalvaardigheden, maar ook in vaardigheden zoals gedeelde aandacht, sociale wederkerigheid, en impliciete informatie afleiden uit de context. Het is belangrijk deze vaardigheden te stimuleren bij kinderen met ASS, omdat ze bij hen minder vlot ontwikkelen en omdat ze een invloed hebben op heel wat andere domeinen.
Kinderen met ASS zijn doorgaans minder geneigd om de aandacht van anderen te trekken (initiatie van gedeelde aandacht) naar wat ze interessant vinden, en volgen ook minder de aandacht van anderen (respons op gedeelde aandacht). Het is voor hen namelijk moeilijker om in te schatten waarnaar iemand kijkt / waarover iemand praat. Duidelijk aanwijzen kan helpen om hun aandachtsfocus op de juiste zaken te leggen. Interactief voorlezen biedt een uitgelezen kans om gedeelde aandacht te stimuleren, want elk moment van gedeelde aandacht is een leerkans op het vlak van sociaal-communicatieve vaardigheden.
Het is voor kinderen met ASS niet evident om impliciete informatie af te leiden uit de context. Hierbij is het afleiden van gevoelens en gedachten van anderen één van de moeilijkste vaardigheden (theory of mind). Deze vaardigheid is nochtans erg belangrijk in de ontwikkeling en hangt ook sterk samen met begrijpend luisteren en lezen. Met ondersteuning van iemand die voordoet hoe je impliciete informatie uit een verhaal kan afleiden, kunnen ook kinderen met ASS hierin groeien.
Enkele tips bij het interactief voorlezen:
http://voorlezen.be/2012/voorprofessionelen.htm
http://jaarvanhetvoorlezen.nl/filmpjes/interactief-voorlezen/
Akechi, H., Kikuchi, Y., Tojo, Y., Osanai, H., Hasegawa, T. (2012). Brief Report: Pointing Cues Facilitate Word Learning in Children with Autism Spectrum Disorder. Journal of Autism and Developmental Disorders, 43, 230 - 235.
Ezell, H. K., Justice, L. M. (2005). Shared Storybook Reading: Building Young Children’s Language and Emergent Literacy Skills. Baltimore, MD: Brookes Publishing.
Mol, S. E., Bus, A. G. & de Jong, M. T. (2009). Interactive Book Reading in Early Education: A Tool to Stimulate Print Knowledge as Well as Oral Language. Review of educational research, 79 (2), 979-1007.
Whalon, K., Delano, M., & Hanline, M. F. (2013). Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth. Preventing school failure, 57(2), 93 – 101.
Jozef De Bomstraat 11
2018 Antwerpen, België
Tel: +32 (0)3 241 08 09
Fax: +32 (0)3 206 04 81
E-mail: code@thomasmore.be